ΕΚΘΕΣΗ
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ-ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ-ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ
Dimitra Siaterli
Pandolfini Giuseppe
Magda Siamkouri
Γιώργος Γιομελάκης
Kallirroi Katsafana
Ομαδική Έκθεση
στην μνήμη της ΒΑΣΩΣ ΚΑΤΡΑΚΗ
24/3 - 24/4 /2020
EPsilon Art Gallery
Επιμέλεια - Πρόταση
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ
EPsilon Art Gallery, Loutraki
Μέλος του Πανελληνίου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης (ΠΣΑΤ)
Παναγίας Γιάτρισσας12
Loutraki, Korinthia, Greece
Κλήση 697 787 8481
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν . ΘΕΟΦΙΛΗΣ
ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ
Η κόρη του Γιώργη Λεονάρδου και της Θεοδώρας Σαρλή, Βάσω Κατράκη, γεννημένη στις 5 Ιουλίου 1914 στη στεριά και θάλασσα, στο νησάκι του Αιτωλικού το αποφάσισε..
«Πώς έγινε έτσι άξαφνα αυτό, δεν το κατάλαβα. Χίλιες καμπάνες χτυπήσανε μέσα μου, κι έχασα τον κόσμο. Από τότε, δεν είχα τίποτε άλλό στο μυαλό μου νύχτα και μέρα. » Β. Κ.
… Γράφεται το 1936 στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με Καθηγητές τούς Παρθένη και Κεφαλληνό.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ
«Ο Κεφαλλήνιος (1894-1957) ήταν πολύ διαβασμένος και σοφός άνθρωπος. Εκεί καταρτίστηκα θεωρητικά, γιατί ως τότε μόνο η εμπειρία με καθοδηγούσε. Είχε όλον αυτόν τον θεωρητικό εξοπλισμό και τερατώδη μόρφωση και ενίσχυε όλη την διδασκαλία του με διάφορα βιβλία που έφερνε στο εργαστήριο.» Β. Κ.
ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Με πρόταση Κεφαλληνού, ο Σύλλογος καθηγητών της ΑΣΚΤ αποφασίζει τη δημιουργία «διαφημιστικών πινάκων εθνικής σκοπιμότητος», για την εμψύχωση του λαού. Οι σπουδαστές αρνούνται…
«Εμείς τότε, ήμασταν αντιμιλιταριστές, ακολουθώντας τη "γραμμή" του Ριζοσπάστη. Ο Κεφαλληνός τράβαγε τα μαλλιά του για να μας εξηγήσει πως ο τότε πόλεμος ήταν αμυντικός και όχι κατακτητικός κι ότι παίζαμε το παιχνίδι των φασιστών. Εμείς, επειδή ακολουθούσαμε λαθεμένη καθοδήγηση, τραβάγαμε στις αφίσες μια γραμμή την ημέρα. Ύστερα όμως μας μήνυσαν πως κάναμε λάθος γιατί μας καθοδηγούσε ένας δεύτερος Ριζοσπάστης που έβγαζε η Ασφάλεια. Από τη μια μέρα στην άλλη αλλάξαμε τακτική, πέσαμε με τα μούτρα στη δουλειά και σύντομα τελειώσαμε τις αφίσες» Β.Κ.
Τις αφίσες εγκρίνει ο Μεταξάς και «για τους στρατιώτες» της Βάσως(1914-1988), «έδωσες εσύ;» του Α. Τάσσου (1914-1985), «έλα να τα πάρης» του Κώστα Γραμματόπουλου (1916-2003), τυπώνονται δέκα χιλιάδες.
ΚΑΤΟΧΗ
Το 1942 η Κατράκη συγκαταλέγεται στα μέλη του ΕΑΜ Καλλιτεχνών.
Χαράζει σε όρθιο ξύλο για προκηρύξεις και αφίσες. Αποφασίζει να επιστρέψει στο Εργαστήριο Χαρακτικής μολονότι πτυχιούχος - αποφοίτησε το 1940. Ο Κεφαλληνός, έχει διαθέσει το Εργαστήριο και κατευθύνει τους μαθητές του στην αντίσταση. Υπήρχε διάχυτη η φήμη ότι το Εργαστήριό του αποτελούσε φωλιά κομμουνιστών.
«Τι να πρωτοπώ για την Κατοχή; Μέσα στο εργαστήριο της χαρακτικής τυπώναμε ένσημα του αγώνα, κάρτες με επικαιρότητα και αφίσες ακόμα. Εκεί βρίσκαμε ζεστασιά, υλικά, μοντέλα και πάνω απ’ όλα τη συγκατάθεση του δασκάλου που μας κοίταζε και έλεγε μόνο "προσέχετε". Κατά βάθος θα καμάρωνε. Οργανώθηκε μια πλατιά ομάδα καλλιτεχνών που δουλεύανε για όλες τις ανάγκες της αντίστασης. Αυτή η ομάδα είχε μεγάλη δράση στο κέντρο της Αθήνας και οι συνοικίες είχαν τις δικές τους καλλιτεχνικές ομάδες Υπήρξε εποχή που οι τοίχοι της Αθήνας ήταν σαν ταπετσαρίες απ’ τις αφίσες, η κάθε συνοικία είχε και τα δικά της τα συνεργεία» Β.Κ.
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ… οδηγηθήκαμε λάθος
«Καθημαγμένη, ματωμένη, προδομένη στάθηκε η δικιά μου γενιά. Όλα μας πήγανε κόντρα. Και ύστερα από αυτά προσπαθούμε να σταθούμε όρθιοι ανάμεσα σε ερείπια, σε σκελετούς, σε σκοτωμένους και σε ήρωες. Εμείς, η δικιά μας η γενιά, με τα ίδια της τα χέρια, καθώς λέει η Αντιγόνη, κατεβάσαμε στον Άδη και τους σκοτωμένους μας και τους ήρωές μας. θυμάμαι όταν πρωτοήρθα στην Αθήνα να σπουδάσω. Έφυγα από την πατρίδα μου με την πίκρα και την αίσθηση ότι εκεί πέρα ο άνθρωπος του μόχθου βασανίζονταν από τη χαμοζωή, από το μεροκάματο της πείνας και του τρόμου. Να λοιπόν το πρώτο όνειρο, η μεγάλη αγωνία, οι αρχικοί αγώνες -ενάντια στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση. Από την άλλη η δικτατορία του Μεταξά και του Γεωργίου, το στυγνό κράτος της Τετάρτης Αυγούστου κι αμέσως μετά η δύσκολη και αδίσταχτη γερμανοϊταλική Κατοχή. Αποδώ ξεκινάει το άλλο μέρος του ονείρου, το μεγάλο αίτημα της γενιάς μου -η Αντίσταση και η πάλη για την ελευθερία. Στην πάλη αυτή για την κοινωνική δικαιοσύνη και την ελευθερία, η γενιά μου δεν έδωσε μονάχα τον καλύτερο εαυτό της, αλλά ό,τι είχε και δεν είχε. Κι όχι μονάχα τη ζωή της κι όχι μονάχα το αίμα της -αλλά και το όνειρο και την ύπαρξή της. Η "επανάσταση" της όμως εκείνη σκεπάστηκε ξαφνικά από νεκρούς και ερείπια. Και μαζί, από την απογοήτευση ότι οδηγηθήκαμε λάθος. Και στο τέλος μας είπανε και προδότες και μας ρίξανε στη χάψη» Β. Κ.
ΜΗΤΡΑ ΧΑΡΑΞΗΣ… ψαμμίτης λίθος
«διερευνώντας τους παραδοσιακούς τρόπους χάραξης πάνω στα καθιερωμένα υλικά, όπως στο όρθιο και στο πλάγιο ξύλο, στο χαλκό κλπ., ένιωσα σιγά σιγά να εξαντλούνται οι εκφραστικοί τρόποι που ταίριαζαν στην ιδιοσυγκρασία μου. Στην περιπλάνηση των αναζητήσεών μου για το υλικό που θα εκπλήρωνε τις εκφραστικές μου ανάγκες, στάθηκα στον ψαμμίτη λίθο, που με την αδρή του επιφάνεια και την αδιερεύνητη περιοχή του, μου άνοιξε το δρόμο για τα μεγάλα σχήματα και στη βαθιά κι ελεύθερη χειρονομία. Η επαφή μου με την τραχιά αυτή κρητική πέτρα με οδήγησε και στην αναζήτηση καινούριων εργαλείων. Ο μαστρακάς και τα καλέμια των γλυπτών με βοήθησαν σ' αυτό. Με βαθιές εγκοπές, με σκληρά γδαρσίματα, με απότομα ή ελαφρά περάσματα από τα μαύρα στ’ άσπρα κι αντίθετα, προσπάθησα να κατακτήσω την άγνωστη γλώσσα του καινούριου αυτού υλικού και να του αποσπάσω τα μυστικά, που θα βοηθούσαν στην έκφραση των αναγκών μου» Β. Κ.
ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ…(5 Ιουλίου 1914 -27 Δεκέμβρη 1988)
Το έργο της εμπεριέχει την στιβαρότητα του σχεδίου των νεκρικών πορτρέτων της πόλης της Αιγύπτου Φαγιούμ. Την φόρμα των γλυπτών του Αλμπέρτο Τζιακομέτι (Alberto Giacometti, 1901 - 1966) που δεν επιδιώκει να δείξει την ανθρώπινη φιγούρα αλλά τη σκιά της. Την θρησκευτική γυμνότητα των κυκλαδικών ειδωλίων και όλα μετουσιωμένα ως επιτάφιες λίθινες στήλες σε τύμβο θλίψης ερείπιων και ηρώων.
Βάσω Κατράκη της λιμνοθάλασσας παιδί, ενταγμένη στα κοινωνικά κινήματα και ελεύθερη συνάμα, μας μεταφέρει στην τέχνη με επική εικαστική αφήγηση και όχι κομματική στρατευμένη γραφή πειθαρχεία. Η τέχνη δεν είναι υπόθεση ταξική αλλά αίσθηση και έκφραση των κοινωνιών και του πολισμού τους. Έτυχε στις αγωνίες της να συνομιλήσει με τον ψαμμίτη λίθο και αυτός να της παραδοθεί ως μήτρα χάραξης…έτσι το θέλει η έκφραση να συναντιέσαι, να σε ταξιδεύει, να την ταξιδεύεις και να χάνεται ή να παραμένει ως μοίρα ….η Κατράκη δεν δεσμεύεται στον αριστερό στοχασμό της εποχής της, καταθέτει επιτύμβια απογοήτευσης, του «οδηγηθήκαμε λάθος». Διατηρεί τις εκτυπωτικές λίθινες μήτρες (ενώ όταν καθορίζεται ο αριθμός αντιτύπων, η μήτρα αχρηστεύεται για να αποφευχθούν τα κλεψίτυπα) και μας καταδεικνύει ότι αυτό είναι το έργο της όπως οι αρχαίοι σφραγιδόλιθοι και επιγραφές- τα πρώτα χαρακτικά έργα του ελληνικού πολιτισμού.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν . ΘΕΟΦΙΛΗΣ
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ-ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ-ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ
Dimitra Siaterli
Pandolfini Giuseppe
Magda Siamkouri
Γιώργος Γιομελάκης
Kallirroi Katsafana
Ομαδική Έκθεση
στην μνήμη της ΒΑΣΩΣ ΚΑΤΡΑΚΗ
24/3 - 24/4 /2020
EPsilon Art Gallery
Επιμέλεια - Πρόταση
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ
EPsilon Art Gallery, Loutraki
Μέλος του Πανελληνίου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης (ΠΣΑΤ)
Παναγίας Γιάτρισσας12
Loutraki, Korinthia, Greece
Κλήση 697 787 8481
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν . ΘΕΟΦΙΛΗΣ
ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ
Η κόρη του Γιώργη Λεονάρδου και της Θεοδώρας Σαρλή, Βάσω Κατράκη, γεννημένη στις 5 Ιουλίου 1914 στη στεριά και θάλασσα, στο νησάκι του Αιτωλικού το αποφάσισε..
«Πώς έγινε έτσι άξαφνα αυτό, δεν το κατάλαβα. Χίλιες καμπάνες χτυπήσανε μέσα μου, κι έχασα τον κόσμο. Από τότε, δεν είχα τίποτε άλλό στο μυαλό μου νύχτα και μέρα. » Β. Κ.
… Γράφεται το 1936 στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με Καθηγητές τούς Παρθένη και Κεφαλληνό.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΥ
«Ο Κεφαλλήνιος (1894-1957) ήταν πολύ διαβασμένος και σοφός άνθρωπος. Εκεί καταρτίστηκα θεωρητικά, γιατί ως τότε μόνο η εμπειρία με καθοδηγούσε. Είχε όλον αυτόν τον θεωρητικό εξοπλισμό και τερατώδη μόρφωση και ενίσχυε όλη την διδασκαλία του με διάφορα βιβλία που έφερνε στο εργαστήριο.» Β. Κ.
ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Με πρόταση Κεφαλληνού, ο Σύλλογος καθηγητών της ΑΣΚΤ αποφασίζει τη δημιουργία «διαφημιστικών πινάκων εθνικής σκοπιμότητος», για την εμψύχωση του λαού. Οι σπουδαστές αρνούνται…
«Εμείς τότε, ήμασταν αντιμιλιταριστές, ακολουθώντας τη "γραμμή" του Ριζοσπάστη. Ο Κεφαλληνός τράβαγε τα μαλλιά του για να μας εξηγήσει πως ο τότε πόλεμος ήταν αμυντικός και όχι κατακτητικός κι ότι παίζαμε το παιχνίδι των φασιστών. Εμείς, επειδή ακολουθούσαμε λαθεμένη καθοδήγηση, τραβάγαμε στις αφίσες μια γραμμή την ημέρα. Ύστερα όμως μας μήνυσαν πως κάναμε λάθος γιατί μας καθοδηγούσε ένας δεύτερος Ριζοσπάστης που έβγαζε η Ασφάλεια. Από τη μια μέρα στην άλλη αλλάξαμε τακτική, πέσαμε με τα μούτρα στη δουλειά και σύντομα τελειώσαμε τις αφίσες» Β.Κ.
Τις αφίσες εγκρίνει ο Μεταξάς και «για τους στρατιώτες» της Βάσως(1914-1988), «έδωσες εσύ;» του Α. Τάσσου (1914-1985), «έλα να τα πάρης» του Κώστα Γραμματόπουλου (1916-2003), τυπώνονται δέκα χιλιάδες.
ΚΑΤΟΧΗ
Το 1942 η Κατράκη συγκαταλέγεται στα μέλη του ΕΑΜ Καλλιτεχνών.
Χαράζει σε όρθιο ξύλο για προκηρύξεις και αφίσες. Αποφασίζει να επιστρέψει στο Εργαστήριο Χαρακτικής μολονότι πτυχιούχος - αποφοίτησε το 1940. Ο Κεφαλληνός, έχει διαθέσει το Εργαστήριο και κατευθύνει τους μαθητές του στην αντίσταση. Υπήρχε διάχυτη η φήμη ότι το Εργαστήριό του αποτελούσε φωλιά κομμουνιστών.
«Τι να πρωτοπώ για την Κατοχή; Μέσα στο εργαστήριο της χαρακτικής τυπώναμε ένσημα του αγώνα, κάρτες με επικαιρότητα και αφίσες ακόμα. Εκεί βρίσκαμε ζεστασιά, υλικά, μοντέλα και πάνω απ’ όλα τη συγκατάθεση του δασκάλου που μας κοίταζε και έλεγε μόνο "προσέχετε". Κατά βάθος θα καμάρωνε. Οργανώθηκε μια πλατιά ομάδα καλλιτεχνών που δουλεύανε για όλες τις ανάγκες της αντίστασης. Αυτή η ομάδα είχε μεγάλη δράση στο κέντρο της Αθήνας και οι συνοικίες είχαν τις δικές τους καλλιτεχνικές ομάδες Υπήρξε εποχή που οι τοίχοι της Αθήνας ήταν σαν ταπετσαρίες απ’ τις αφίσες, η κάθε συνοικία είχε και τα δικά της τα συνεργεία» Β.Κ.
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ… οδηγηθήκαμε λάθος
«Καθημαγμένη, ματωμένη, προδομένη στάθηκε η δικιά μου γενιά. Όλα μας πήγανε κόντρα. Και ύστερα από αυτά προσπαθούμε να σταθούμε όρθιοι ανάμεσα σε ερείπια, σε σκελετούς, σε σκοτωμένους και σε ήρωες. Εμείς, η δικιά μας η γενιά, με τα ίδια της τα χέρια, καθώς λέει η Αντιγόνη, κατεβάσαμε στον Άδη και τους σκοτωμένους μας και τους ήρωές μας. θυμάμαι όταν πρωτοήρθα στην Αθήνα να σπουδάσω. Έφυγα από την πατρίδα μου με την πίκρα και την αίσθηση ότι εκεί πέρα ο άνθρωπος του μόχθου βασανίζονταν από τη χαμοζωή, από το μεροκάματο της πείνας και του τρόμου. Να λοιπόν το πρώτο όνειρο, η μεγάλη αγωνία, οι αρχικοί αγώνες -ενάντια στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση. Από την άλλη η δικτατορία του Μεταξά και του Γεωργίου, το στυγνό κράτος της Τετάρτης Αυγούστου κι αμέσως μετά η δύσκολη και αδίσταχτη γερμανοϊταλική Κατοχή. Αποδώ ξεκινάει το άλλο μέρος του ονείρου, το μεγάλο αίτημα της γενιάς μου -η Αντίσταση και η πάλη για την ελευθερία. Στην πάλη αυτή για την κοινωνική δικαιοσύνη και την ελευθερία, η γενιά μου δεν έδωσε μονάχα τον καλύτερο εαυτό της, αλλά ό,τι είχε και δεν είχε. Κι όχι μονάχα τη ζωή της κι όχι μονάχα το αίμα της -αλλά και το όνειρο και την ύπαρξή της. Η "επανάσταση" της όμως εκείνη σκεπάστηκε ξαφνικά από νεκρούς και ερείπια. Και μαζί, από την απογοήτευση ότι οδηγηθήκαμε λάθος. Και στο τέλος μας είπανε και προδότες και μας ρίξανε στη χάψη» Β. Κ.
ΜΗΤΡΑ ΧΑΡΑΞΗΣ… ψαμμίτης λίθος
«διερευνώντας τους παραδοσιακούς τρόπους χάραξης πάνω στα καθιερωμένα υλικά, όπως στο όρθιο και στο πλάγιο ξύλο, στο χαλκό κλπ., ένιωσα σιγά σιγά να εξαντλούνται οι εκφραστικοί τρόποι που ταίριαζαν στην ιδιοσυγκρασία μου. Στην περιπλάνηση των αναζητήσεών μου για το υλικό που θα εκπλήρωνε τις εκφραστικές μου ανάγκες, στάθηκα στον ψαμμίτη λίθο, που με την αδρή του επιφάνεια και την αδιερεύνητη περιοχή του, μου άνοιξε το δρόμο για τα μεγάλα σχήματα και στη βαθιά κι ελεύθερη χειρονομία. Η επαφή μου με την τραχιά αυτή κρητική πέτρα με οδήγησε και στην αναζήτηση καινούριων εργαλείων. Ο μαστρακάς και τα καλέμια των γλυπτών με βοήθησαν σ' αυτό. Με βαθιές εγκοπές, με σκληρά γδαρσίματα, με απότομα ή ελαφρά περάσματα από τα μαύρα στ’ άσπρα κι αντίθετα, προσπάθησα να κατακτήσω την άγνωστη γλώσσα του καινούριου αυτού υλικού και να του αποσπάσω τα μυστικά, που θα βοηθούσαν στην έκφραση των αναγκών μου» Β. Κ.
ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ…(5 Ιουλίου 1914 -27 Δεκέμβρη 1988)
Το έργο της εμπεριέχει την στιβαρότητα του σχεδίου των νεκρικών πορτρέτων της πόλης της Αιγύπτου Φαγιούμ. Την φόρμα των γλυπτών του Αλμπέρτο Τζιακομέτι (Alberto Giacometti, 1901 - 1966) που δεν επιδιώκει να δείξει την ανθρώπινη φιγούρα αλλά τη σκιά της. Την θρησκευτική γυμνότητα των κυκλαδικών ειδωλίων και όλα μετουσιωμένα ως επιτάφιες λίθινες στήλες σε τύμβο θλίψης ερείπιων και ηρώων.
Βάσω Κατράκη της λιμνοθάλασσας παιδί, ενταγμένη στα κοινωνικά κινήματα και ελεύθερη συνάμα, μας μεταφέρει στην τέχνη με επική εικαστική αφήγηση και όχι κομματική στρατευμένη γραφή πειθαρχεία. Η τέχνη δεν είναι υπόθεση ταξική αλλά αίσθηση και έκφραση των κοινωνιών και του πολισμού τους. Έτυχε στις αγωνίες της να συνομιλήσει με τον ψαμμίτη λίθο και αυτός να της παραδοθεί ως μήτρα χάραξης…έτσι το θέλει η έκφραση να συναντιέσαι, να σε ταξιδεύει, να την ταξιδεύεις και να χάνεται ή να παραμένει ως μοίρα ….η Κατράκη δεν δεσμεύεται στον αριστερό στοχασμό της εποχής της, καταθέτει επιτύμβια απογοήτευσης, του «οδηγηθήκαμε λάθος». Διατηρεί τις εκτυπωτικές λίθινες μήτρες (ενώ όταν καθορίζεται ο αριθμός αντιτύπων, η μήτρα αχρηστεύεται για να αποφευχθούν τα κλεψίτυπα) και μας καταδεικνύει ότι αυτό είναι το έργο της όπως οι αρχαίοι σφραγιδόλιθοι και επιγραφές- τα πρώτα χαρακτικά έργα του ελληνικού πολιτισμού.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν . ΘΕΟΦΙΛΗΣ
